آسیب های استفاده از کراتین مو و راهکارهای پیشگیری از آن
کراتینه مو که اغلب با نام‌هایی مثل «کراتین تراپی» یا گاهی «برازیلی بلوآوت» یا «پروگرسیو براش» شناخته می‌شود، یکی از پرطرفدارترین روش‌ها برای صاف و براق‌کردن موها است؛ اما عوارض کراتینه مو مانند سوزش چشم، گلو و آلرژی و حتی شایعات مبنی بر سرطان‌زا بودن مواد کراتینه برای بسیاری از افراد سوال‌برانگیز شده است. با وجود نتایج ظاهری چشمگیر، انجام کراتین بدون رعایت استانداردها و با استفاده از مواد نامرغوب می‌تواند منجر به بروز عوارض جدی کوتاه مدت مثل سردرد و بلندمدت مثل سرطان شود. در ادامه بررسی می‌کنیم که عوارض کراتینه مو چیست، این آسیب‌ها چگونه ایجاد می‌شوند و راهکارهای علمی برای پیشگیری از آن‌ها کدام‌اند. با ما همراه باشید.
بررسی عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت کراتینه
کراتینه مو، اگرچه به ظاهر ساده و بی‌خطر می‌آید؛ اما بسته به ترکیبات شیمیایی به‌کار رفته و مهارت اجراکننده، می‌تواند عوارض قابل‌توجهی ایجاد کند. عوارض کراتینه مو را می‌توان به دو دسته کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم کرد.
1.عوارض کراتینه مو در کوتاه مدت
عوارض کراتینه مو در کوتاه مدت شامل موارد زیر هستند:
- تحریک چشم، بینی و گلو: گاز فرمالدهید که حین اتوکشی مواد کراتین آزاد می‌شود، می‌تواند باعث سوزش چشم، آبریزش، سرفه و تحریک سیستم تنفسی شود. سازمان OSHA در اندازه‌گیری‌های میدانی، غلظت فرمالدهید را در برخی سالن‌ها بالاتر از حد مجاز ثبت کرده است.
- سردرد و سرگیجه: بخارات فرمالدهید و سایر حلال‌ها (مانند پروپیلن‌گلیکول) می‌توانند سبب سردرد و سرگیجه‌های موقت شوند. FDA نیز در بولتن‌های اخیر خود به این مشکل اشاره کرده است.
- قرمزی و التهاب پوست سر: تماس مستقیم مواد حاوی فرمالدهید و گاهی قطعات کراتین حیوانی، می‌تواند سبب واکنش‌های آلرژیک و حتی التهاب پوست شود. مواردی از ضایعات مشابه پسوریازیس در مطالعات OSHA و NIOSH ثبت شده است.
- خشکی و تردی آنی مو: حرارت زیاد در حضور رطوبت باقی‌مانده مو، منجر به تبخیر ناگهانی آب و افزایش شکنندگی ساقه مو و همچنین شوره سر می‌شود. اسید گلیوکسیلیک که در برخی محصولات به‌جای فرمالدهید استفاده می‌شود، آسیب حرارتی را تشدید می‌کند.
2.عوارض کراتینه مو در بلندمدت
عوارض کراتینه مو که به‌صورت بلندمدت ممکن است ظاهر شوند هم عبارت‌اند از:
- حساسیت تنفسی و آسم شغلی: تماس مکرر با بخارات فرمالدهید، به‌ویژه برای آرایشگران، می‌تواند منجر به آسم شغلی شود. از سال ۲۰۱۱ تاکنون ۴۹ پرونده تخلف مرتبط با فرمالدهید در سالن‌ها و آموزشگاه‌ها ثبت شده است.
- خطر سرطان: فرمالدهید یک ماده سرطان‌زای مؤثر (گروه ۱ IARC) است و براساس ارزیابی‌های جدید EPA، حتی مقادیر کمتر از آنچه در سالن‌ها اندازه‌گیری می‌شود با افزایش خطر سرطان ناحیه بینی و حلق همراه است.
- تخریب پروتئین و ریزش مو: مطالعات میکروسکوپی نشان داده‌اند که دفعات متعدد کراتین‌تراپی، به‌ویژه روی موهای دکلره و آسیب‌دیده، می‌تواند به شکسته‌شدن لایه‌های کوتیکول و ایجاد ترک‌های ریز منجر شود. این وضعیت ریزش مو و نازکی تدریجی آن را تسهیل می‌کند.
- تغییر رنگ و زردشدگی: تماس همزمان فرمالدهید و حرارت بالا می‌تواند باعث زردی یا تغییر رنگ موهای روشن و سفید شود.
جالب است بدانید، اگرچه اثبات علمی این عوارض کراتینه مو هنوز صددرصدی قطعی نیست؛ ولی هزاران پرونده حقوقی در آمریکا درباره ارتباط مواد صاف‌کننده شیمیایی (از جمله برخی برندهای کراتین) با افزایش ریسک سرطان رحم در جریان است.
باوجوداین، استفاده از وسایل و ابزار کراتینه مو استاندارد، نقش مهمی در کاهش این عوارض دارد و استفاده از اتومو مخصوص کراتین، دستگاه بخار و تجهیزات حفاظت فردی (ماسک، دستکش و عینک) می‌تواند میزان خطر را به‌شکل محسوسی کاهش بدهد.
جدول زیر هم شایع‌ترین عوارض کراتینه مو و مکانیسم ایجاد آن‌ها را نشان می‌دهد:
| عارضه | مکانیسم ایجاد |
| سردرد و سرگیجه | استنشاق بخارات شیمیایی (فرمالدهید و حلال‌ها) |
| التهاب پوست سر | تماس مستقیم مواد و حساسیت کراتین حیوانی |
| خشکی و تردی مو | حرارت بیش‌از ۲۲۰°C و اسید گلیوکسیلیک |
| آسم و سرطان | تماس مزمن با فرمالدهید |
| ریزش و نازکی مو | تخریب لایه کوتیکول و از دست‌رفتن پروتئین |
| سوزش چشم و گلو | بخار فرمالدهید و ترکیبات آلدهیدی |
مهم‌ترین عامل در کاهش ریسک این عوارض، استفاده از مواد اصل، رعایت تهویه مناسب، ابزار استاندارد و اجرای کار توسط فرد آموزش‌دیده و دارای مدرک کراتینه مو فنی حرفه ای از یک آموزشگاه معتبر است.
عوارض کراتینه کردن در سالن‌های غیرمجاز
یکی از مهم‌ترین عوامل تشدید عوارض کراتینه مو، انجام این خدمات در سالن‌های فاقد مجوز یا اصطلاحاً «زیرزمینی» است. در این مراکز معمولاً هیچ نوع نظارت بهداشتی، تهویه مناسب یا استفاده از ابزار و مواد استاندارد وجود ندارد و چندین مشکل شایع رخ می‌دهد:
- محصولات بی‌نام و نشان یا قاچاق اغلب برچسب‌های غیرواقعی یا مبهم دارند و ممکن است حاوی درصد بالای فرمالدهید باشند، حتی اگر به‌صورت «فرمالدهید فری» تبلیغ شوند.
- سالن‌های غیرمجاز به‌جای سیستم‌های تخصصی تهویه، معمولاً فقط از یک پنکه استفاده می‌کنند. این موضوع سبب تجمع بخارات سمی در فضا و افزایش عوارض می‌شود.
- استفاده مجدد از برس یا رقیق‌کردن مواد با آب شیر می‌تواند ریسک عفونت‌های قارچی و باکتریایی پوست سر را افزایش بدهد.
در آمریکا، سازمان OSHA بارها سالن‌ها و حتی آموزشگاه‌های زیبایی متخلف را به‌دلیل رعایت نکردن استانداردها جریمه یا تعطیل کرده است؛ بنابراین قیمت کلاس کراتینه مو در آموزشگاه‌های معتبر اگرچه کمی بالاتر از مراکز غیرمجاز است؛ اما تضمین‌کننده آموزش علمی، مواد اصل و ایمنی هنرجو و مشتری خواهد بود.
محصولات جایگزین طبیعی برای کراتینه
خوشبختانه در سال‌های اخیر راهکارهای طبیعی‌تر و کم‌خطر جایگزین کراتینه‌های شیمیایی سنتی معرفی شده‌اند که بسیاری از آن‌ها نتایج قابل‌قبولی در کاهش وز و تقویت مو دارند:
- صافی با سیستئین: استفاده از کاربوسیستئین یا N-استیل-سیستئین که در دمای ۱۸۰ تا ۲۰۰ درجه عمل می‌کنند و فاقد فرمالدهید هستند. این روش برای موهای رنگ‌شده و آسیب‌دیده ایمن‌تر محسوب می‌شود.
- کراتین بدون فرمالدهید: برندهایی مثل Cezanne که فرمولاسیون خود را بدون فرمالدهید یا مشتقات آن عرضه می‌کنند و ماندگاری تا پنج ماه دارند.
- هیر بوتاکس و ماسک‌های کلاژن: ماسک‌های غنی از کلاژن و پپتید، بدون نیاز به اتوکشی شدید تا ۴۰٪ وز مو را کاهش می‌دهند و برای خانم‌های باردار هم ایمن هستند.
- باند بیلدرها (مثل Olaplex یا K18): محصولات مبتنی بر بازسازی پیوندهای شیمیایی مو که بدون حرارت و مواد سمی، استحکام مو را افزایش می‌دهند.
- آب‌های لاملار و سرم‌های گیاهی: محلول‌هایی با ترکیبات طبیعی که با چند بار شست و شو اثرشان از بین می‌رود ولی برای مصرف مکرر و کسانی که دنبال کمترین ریسک هستند، مناسب‌اند.
برای کسب اطلاعات به‌روز درباره مواد طبیعی، شیوه اجرای صحیح و مراقبت‌های پس از تراپی، آموزش کراتینه مو در آموزشگاه‌های آرایشگری معتبر بهترین انتخاب برای هنرجویان تهرانی خواهد بود.
اجرای صحیح کراتین مو مانع از ایجاد عوارض
کراتینه مو در صورت اجرای صحیح، می‌تواند زیبایی و صافی موها را به شکل چشمگیر افزایش بدهد. با این‌حال، عوارض کراتینه مو به هیچ وجه قابل‌چشم پوشی نیستند؛ پس اگر سلامت، ایمنی و آینده شغلی برای شما اهمیت دارد، توصیه می‌شود فقط در آموزشگاه‌های معتبر مانند سیمای هاین که به عنوان بهترین آموزشگاه آرایشگری در صادفیه تهران شناخته شده است، ثبت نام کنید و هرگز فریب تبلیغات ارزان و بی‌نام و نشان را نخورید.
سوالات متداول
۱. مهم‌ترین عارضه کراتینه مو برای سلامت بدن چیست؟
استنشاق بخار فرمالدهید هنگام اتوکشی می‌تواند باعث تحریک چشم، گلو و حتی خطر ابتلا به سرطان در درازمدت شود.
۲. چرا بعضی افراد پس از کراتینه دچار ریزش مو می‌شوند؟
استفاده مکرر از مواد شیمیایی و حرارت بالا باعث آسیب به لایه‌های محافظ مو و در نتیجه نازکی و ریزش می‌شود.
۳. چه افرادی بیشتر در معرض خطر حساسیت تنفسی هستند؟
آرایشگران و کسانی که زیاد در معرض بخار کراتین قرار می‌گیرند، بیشتر در خطر ابتلا به آسم شغلی هستند.
۴. استفاده از کراتینه در سالن‌های غیرمجاز چه خطراتی دارد؟
عدم تهویه مناسب، مواد بی‌نام و ابزار غیراستاندارد باعث افزایش خطر مسمومیت، عفونت و آسیب‌های دائمی به مو می‌شود.
۵. چطور می‌توان عوارض کراتینه مو را کاهش داد؟
با استفاده از مواد استاندارد، ابزار مناسب، تهویه کافی و اجرای کار توسط افراد آموزش‌دیده در مراکز مجاز می‌توان تا حد زیادی از آسیب‌ها جلوگیری کرد.
بدون دیدگاه